Door René Vorderman
Wybren Bakker uit Diepenveen is trots op de vrijheid die westerlingen hebben verworven. “Daar stá ik voor. Als ik met mijn man over straat loop, levert dat meer glimlachende gezichten dan vervelende reacties op.” Tijdens dodenherdenking gaan zijn gedachten uit naar de actualiteit.
Wybren Bakker is eind april voor een vakantie naar Griekenland gevlogen. Over de Middellandse Zee, waar op dat moment honderden Afrikaanse vluchtelingen in bootjes creperen. “Dat we dát elke dag laten gebeuren. In- en intriest. Ik denk dat ik daar op 4 mei bij stilsta.”
Bakker (56) zit aan tafel in zijn vrijstaande witte huis in Diepenveen. Hier woont hij samen met zijn man Cees en dertienjarige dochter Toa. Het is een doordeweekse ochtend, half negen. Bakker, bestuurder van Zorgspectrum Het Zand in Zwolle, heeft een werkdag voor de boeg maar staat eerst stil bij stil zijn.
“Toen wij in Deventer woonden, waren we altijd bij de centrale herdenking op het Grote Kerkhof. In Diepenveen gaan we naar de herdenking op de begraafplaats aan de Roeterdsweg. Toa gaat altijd mee, we gaan met z’n drietjes en sluiten aan bij de stille tocht. Wij vinden het belangrijk dat Toa meekrijgt wat er in de geschiedenis is gebeurd. Mijn ouders zijn opgegroeid in de oorlog en hadden onderduikers in huis. Ook vingen ze mensen op tijdens de Hongerwinter en mijn moeder bracht verzetsblaadjes rond.”
Dat was in Friesland, waar Bakker opgroeide. Via omzwervingen door het noorden van het land, Utrecht, Amsterdam en Deventer woont de boerenzoon nu drie jaar in Diepenveen. Sinds zijn tijd in Utrecht bezoekt hij elk jaar een WO II-herdenking. Als voorzitter van COC Midden-Nederland was hij betrokken bij de steenlegging op het Domplein ter herinnering aan de sodomieprocessen in Utrecht, een grootscheepse vervolging van homoseksuelen in 1730-1731. De stille tocht op 4 mei voert over dit monument.
“Wie wil, kan zich dan bezinnen op de vervolging van homoseksuelen, ook in de Tweede Wereldoorlog”, vertelt Bakker. “Ik sta daar zelf niet specifiek bij stil. Er is de mensheid in die periode iets verschrikkelijks aangedaan. Elk mens is voor mij gelijk, ik vind het even erg dat er Joden en zigeuners zijn omgebracht.”
Tijdens de twee minuten stilte denkt Bakker ook aan de vrijheid die westerlingen hebben verworven. “Ik stá voor die bevochten vrijheid.” Als homoseksueel heeft hij zich altijd vrij kunnen bewegen. “Ik ben trots om te zijn wie ik ben en dat ik er mag zijn. Ik sjouw weleens met mijn man hand in hand door Deventer. Dat levert veel meer glimlachende gezichten dan vervelende reacties op.”
Hij ziet 4 mei vooral als een dag waarop iedereen op eigen wijze kan gedenken. Zo zal hij zelf dit jaar waarschijnlijk stilstaan bij de ellende van vluchtelingen in de Middellandse Zee. “Deel je welvaart en spreek elkaar aan op onverdraagzaamheid”, predikt Bakker. “Mijn man en ik zagen laatst een Engelse chirurg op tv die hersteloperaties verricht in Aleppo. We hebben meteen opgezocht voor welke organisatie hij werkt en geld overgemaakt. Burgers als jij en ik kunnen de grote problemen niet oplossen, maar wel op kleine schaal onze bijdrage leveren.”