Overeem, drukker en overlever

Overeem, drukker en overlever

De Sicherheitspolizei was niet bijster geïnteresseerd in de makers en verspreiders van het clandestiene drukwerk zoals dat onder andere in Deventer door De IJsel werd vervaardigd. Geheel anders lag dat met illegale kranten als Vrij Nederland, Je Maintiendrai, Trouw, De Waarheid en Het Parool, om de bekendste te noemen. In de zomer van 1940 verschenen al de eerste nummers van de Deventer editie van het communistische De Waarheid. Het waren losse stenciltjes, met gevaar voor eigen leven gedrukt door J. Teunissen en J.S. de Roo.

De editie van Trouw voor Oost-Nederland werd in Deventer gedrukt door W. Overeem, die zijn bedrijf had aan het Muggeplein. Ondanks enorme tegenslagen en het verlies van zijn zoon bleef Overeem tot het eind van de oorlog actief als drukker van het illegale Trouw en van het tijdschrift De Ploeg.

Niet alleen het drukken was gevaarlijk, ook het verdelen en verspreiden van de 15.000 exemplaren moest omzichtig gebeuren. Op 23 januari 1944 ging het mis toen een koerierster in Wierden werd opgepakt en verhoord. Overeems naam werd genoemd, maar bij een inval kon men niets illegaals ontdekken. Ondanks dat Overeem onder bewaking stond van een politieagent, wist hij te ontsnappen om zijn naaste medewerkers, waaronder zijn zoon Everhardus, te waarschuwen. Het mocht niet baten. Enkele dagen later werd Overeem jr. gearresteerd, evenals drie andere Deventer Trouwmedewerkers: H. Uittien, S. Bastiaans en mej. J.M. Koetsier. In totaal werden er zo’n veertig medewerkers van het illegale Trouw gearresteerd. Ondanks dat bleef het blad in steeds grotere oplages verschijnen.

Om de Trouwleiding onder druk te zetten werd gedreigd een grote groep gevangenen te fusilleren. Trouw ging niet in op deze chantage en op 9 en 10 augustus 1944 werden 23 man geëxecuteerd, waaronder de Deventenaren Overeem jr., Uittien en Bastiaans. Mej. Koetsier kwam op 5 maart 1945 om in Ravensbrück.

Dit alles belette Overeem niet te volharden in zijn verzetswerk. Omdat hij in Deventer niets meer kon doen, week hij met hulp van De Ploegredactie uit naar Blaricum, waar in een hondenpension een complete illegale drukkerij was ingericht. Bij een overval van de Sicherheitspolizei wist Overeem opnieuw te ontkomen. Hij verwijderde enige dagen later zelfs samen met de Duitse emigrant Albert Schlösser de machines om deze opnieuw te gebruiken in een broeikas bij Eemnes. Veertien dagen voor de bevrijding werd de kas door de Landwacht met handgranaten opgeblazen. Overeem ontsprong voor de derde keer de dans: hij zat in Hilversum in een vergadering met de leiding van Trouw.