Verhaal over drie opa’s en een dochter

Verhaal over drie opa’s en een dochter

Mijn 4 mei

Ik ben geboren in Deventer in een liefdevol gezin. Mijn moeder en vader waren beide oorlogskinderen die hun vader in de oorlog verloren hebben.

Opa Bram Janse was al 15 jaar beroepsmilitair toen de oorlog begon. Hij woonde aan de Tesschenmacherstraat met zijn vrouw Wiets Kiestra. Hun enige dochter werd op 26 april 1940 geboren. Opa werkte bij de Genie als ‘opzichter fortificatiën’. Van 15 april tot 10 mei 1940 heeft hij met zijn regiment Genietroepen veelvuldig geoefend met het vernielen van de toegangswegen om de Duitsers te vertragen. Stel je voor: dit was dezelfde periode als dat hij vader werd! Na de Duitse inval heeft hij met zijn regiment de schipbrug en de spoorbrug in Deventer opgeblazen. Daarna hebben zij richting Apeldoorn ‘verhakkingen’ opgericht om de Duitsers verder te vertragen in hun opmars.

Toen Nederland in 1940 bezet werd, had hij als militair geen werk meer en is hij waarschijnlijk ondergronds doorgegaan is met zijn werkzaamheden: beoordelen van forten en stellingen van de vijand. Van Huub van Sabben begreep ik dat hij ook spionagewerk deed. Hij zat dus in het verzet, hij werd verraden en is uiteindelijk op 8 maart bij de Woeste Hoeve gefusilleerd.

Opa Jan Mulder was gewoon burger die met zijn vrouw en twee kinderen aan de – ik denk – Vosakkerstraat woonde. Oma (Annie de Graaf) ving soms joodse kinderen op of bracht ze naar het station. Opa probeerde met zijn volkstuintje in het levensonderhoud te voorzien. Iedere keer als hij naar het tuintje ging probeerde oma hem thuis te houden omdat ze bang was dat er wat zou gebeuren. Op 15 maart 1945 ging hij weer naar de tuin maar kwam niet terug omdat hij geraakt werd door de V2 die neerstortte op de kruising Ceintuurbaan – Hoge Hondstraat.

Na de oorlog kreeg mijn vader een nieuwe vader want oma hertrouwde en uiteindelijk werd het een gezin met 7 kinderen. Voor mij was die nieuwe vader mijn opa. Oma van moeders kant hertrouwde niet.

De opa van mijn echtgenoot was huisarts in Leiden. Ook hij hielp mensen en ook hij werd verraden. Hij overleefde concentratiekamp Neuengamme maar kwam op 3 mei 1945 met 5000 kampgenoten om bij de ramp van de Cap Arcona.

4 Mei is voor mij altijd een aparte dag. Beide opa’s en mijn schoon-opa zijn omgekomen door oorlogsgeweld, dus herdenken is belangrijk. Anderzijds is mijn dochter – hun achterkleindochter – uitgerekend op 4 mei geboren. Daarom is 4 mei voor mij de dag geworden dat ik mij bewust ben van het verlies, maar ook van het nieuwe leven, van onze opdracht om door te gaan en het benutten van nieuwe kansen. 4 Mei is daarom ook een dag van balans. Het vieren van de verjaardag van onze dochter, van bewust zijn en van doorgaan.

Zie ook het persoonsverhaal van Abraham Jacobus Janse op www.struikelstenen-deventer.nl